E puer Wierder iwwer Wierder

Dës Kéier geet et ëm La-ola-Wellen an onbewosst Verdueblungen.

S: D’Caroline Döhmer ass Proff fir lëtzebuergesch Grammaire an Orthografie op der Uni Lëtzebuerg an erzielt eis – wéi den Numm vun der Emissioun et scho verréit - Ee puer Wierder iwwer Wierder“. Gudde Mëtteg Caroline!
C: Moien alleguer, moie Simon!
S: Haut gi mer nees Richtung Futtball?
C: Souzesoen! Mäi Wuert vun haut ass La ola. An elo kann ech mer direkt spontan froen, wéi géifs du la Ola schreiwen?
S: ___
C: Interessanterweis gëtt et nämlech esou geschriwwen, wéi déi eenzel Wuerteeler sinn an zwar schreifs de la espace Ola an am Lëtzebuergeschen gëtt Ola kleng geschriwwen a la grouss an am Däitschen gëtt den Ola grouss geschriwwen.
A weess de och, wou d’Wuert hierkënnt?
S: _______
C: Bei menger Recherche hunn ech och erausfonnt, wéi et op Englesch heescht. Mee du kanns mer dat bestëmmt och soen.
S: ________
C: Ech fanne ‘mexican wave’ esou e witzegt Wuert. Du gesäis de awer och mat Mexiko an La Ola, dass et e spueneschen Hannergrond huet an zwar heescht La Ola esu vill wéi d'Well. ‘La’ ass den bestëmmten Artikel an Ola heescht ‘eng Well’. Mir hunn also e Wuert geléint, wat ech ëmmer super interessant fannen, wou mer den Artikel direkt matgeholl hunn. Also mir soen net ‘eng Ola’, mee mir soen eng ‘La Ola’. An duerfir ass et och bësse komplizéiert mat der Schreifweis an deene verschiddene Sproochen.
S: A sou?
C: Awer ech muss der och nach soen, wéi dat am däitschen Dictionnaire beschriwwe gëtt, well ech fannen heiansdo näischt méi witzeg, wéi sou kuerz Beschreiwunge vu Saachen, déi mer alleguer kennen. Also du kanns jo lo mol iwwerleeën, wéi s de engem géifs eng La Ola erklären. Also su kuerz wéi méiglech, awer och su prezis wéi méiglech.
Ech ginn der lo kuerz Zäit, fir driwwer nozedenken. An?
S: ___________
C: An elo liesen ech der vir, wat am DWDS steet: Durch abwechselndes Aufstehen und Sichhinsetzen aus Begeisterung hervorgerufene Bewegung, die den Eindruck einer großen umlaufenden Welle entstehen lässt.
S: Ass dach super!
C: Jo, fannen ech och. Mee et kléngt sou witzeg steif, bal wéi an engem Loriot-Sketch à la: Durch abwechselndes Lutschen und Kauen entfaltet sich der Geschmack am besten.
Ech hat jo schonn driwwer geschwat, dass mer bei der La Ola den Artikel mat léinen an trotzdeem soen „eng La Ola“, domat soe mer quasi „eng déi Well“. An lo gëtt et nach méi verréckt, well wa mer déi Saach net La Ola nennen, mee och nach La-ola-Well, a wa mer dann nach soen „déi La-ola-Well“, dann hu mer déi perfekt Duebelverduebelung. Mir hunn zweemol en definiten Artikel a mir hunn zweemol e Substantiv, déi dat selwecht heeschen.
Just eemol op Spuenesch an eemol op Lëtzebuergesch: Déi-déi-Well-Well.
S: Esou erkläert ass et wierklech komesch. Kënnt dat vill vir?
C: Eng änlech Aart vun der Verdueblung beim Léinen aus enger anerer Sprooch hu mer beim Vue que dass. Ech weess, dass sech vill Leit doriwwer ëmmer opreegen, awer et ass di selwecht Iddi, dass ech eppes aus enger anerer Sprooch iwwerhuelen mat Bestanddeeler, déi ech dann am Lëtzebuergeschen nach eng Kéier drop dretschen. Also ass de ‘que’ am Franséischen am Fong dat, wat mir mam ‘dass’ draus maachen an bei verschiddene Leit sinn am Gebrauch béid do: vue dass dass.
An d’La ola mécht dat eeben op eng spuenesch Manéier. Eis mexican wave.
S: Soll ech dir och elo emol op Spuenesch en eemol op Lëtzebuergesch Äddi soen?
C: Wann s de wëlls!
S: Adiós y hasta pronto! Äddi a bis geschwënn!
C: Eso fue genial!
S: An natierlech e grousse Merci un dech, Caroline.
C: Merci och! An d’Schlusswuert ass: Äddi!

Episoden