E puer Wierder iwwer Wierder
Zäitchen
4 min
En Hittchen ass e klengen Hutt, mee ass eng Zäitchen och eng kleng Zäit? An dëser Episod geet et ëm d'Zäitchen an aner Wierder, déi just sou maachen, wéi wa se kleng a léif wieren.
S: D'Caroline Döhmer ass Proff fir lëtzebuergesch Grammaire an Orthografie op der Uni Lëtzebuerg an erzielt eis – wéi den Numm vun der Emissioun et scho verréit – "e puer Wierder iwwer Wierder". Gutte Mëtteg Caroline!
C: Moien alleguer, moie Simon!
S: Wéi ee Wuert hues de eis haut matbruecht?
C: Ech hat lo wéini gesot, dass d'9. Joerhonnert schonn "eng Zäitchen hier" wier an do hunn ech mer Gedanke gemaach iwwer d'Wuert 'Zäitchen'.
Weess de nach, wéi een déi Formen nennt mam -chen hannen?
S: ___
C: Et ass en Diminutiv, eng Verklengerungs- oder Vernidlechungsform. An d'Zäitchen ass e schéint Beispill dofir, dass net all Diminutivform eng Verklengerung ass, well sou gesinn sinn iwwer 1000 Joer eng zimmlech laang Zäit, wann s de mech frees! An dofir wierkt esou eng chen-Form hei e bësse komesch, fënns de net?
S: A firwat steet do deen Diminutiv?
C: Ech denken, dass et eng Stilfigur ass: sou wéi ee just eng Stënnchen um Telefon ass oder just eng Schlippche vun eppes drénkt oder Saachen eeben eng Zäitchen hier sinn. Et ass eng spilleresch Aart a Weis, fir eng Mooss unzeginn, wou et dann och net op Prezisioun ukënnt. Du weess jo, wann een nach eng Stënnchen op der Party bleift, da kann dat och sinn, dass et déck iwwer eng Stonn ass.
S: Jo, dat kënnt mer bekannt vir. Wat wier dann eng richteg Verklengerung, also en anert Beispill, wou et dann och konkreet méi kleng ass?
C: An der Theorie kann ech all Objet, deen ech upake kann, an den Diminutiv setzen: Ziedel > Ziedelchen, Schwäin > Schwéngchen, Bam > Beemchen.
S: A firwat just an der Theorie?
C: Ma et gi Wierder, déi stinn einfach net oft an der Verklengerungsform oder wéi oft héiers de eng chen-Form mat Bic oder Bläistëft?
S: ___
C: Oder wéi géifs de déi bilden?
Presentéiert vum
- Simon Larosche
Episoden
Batti
An et geet ëm Ausdréck wéi Tutebatti oder Schnësskättien
net
Dës Kéier geet et ëm d'Negatioun an ëm e Phenomeen, dat Skopus heescht.
Shampooing
Dir gitt ënner anerem gewuer, wat den No-Poo-Trend ass.
Schantjen
An dëser Episod geet et ëm de Schantjen an d’Chrëschtkëndchen, a firwat dat eent souzesoen eng falsch Verklengerungsform ass.
Joffer
An dëser Episod geet et ëm Jofferen, Jongfraen a Weltbiller aus de 50er-Joren
Landkaart
Et geet ëm Päiperleken, Betounungen a Flilleken.
Goût
Et geet ëm Inselen, Reformen a franséisch Hittercher
Zäitchen
An dëser Episod geet et ëm Wierder, déi just esou maachen, wéi wa se kleng a léif wieren.
Luxemburgistik
Wat steet eigentlech hanner de Wierder mat -istik, a wéi si si an der Luxemburgistik gelant?
Uhrzeigersënn
Haut dréit sech alles ëm den Uhrzeigersënn a Wierder, déi mer aus anere Sproochen iwwerhuelen
Witzbold
Haut geet et ëm d'Fro, wien eigentlech de '-bold' am 'Witzbold' ass
Witz
Dir kennt bestëmmt deen een oder anere Witz, meewësst Der och, wouhier d'Wuer 'Witz' kënnt?
Dosen
Wouhier kënnt dat Wuert? Et geet op eng Rees duerch verschidden europäesch Sproochen.
Minnech
Wësst Dir, wat e Minnech ass? Dir gëtt et hei gewuer.
léif
Et geet ëm d'Schreifweis an och ëm Urieden an der E-Mail.
Laser
Et geet ëm Ofkierzungen, déi awer ausgesi wéi normal Wierder.
Äddi
Dës Kéier kucke mir op Abschidsformelen, déi bal alleguer eppes mat Gott ze dinn hunn. Donieft gëtt et och nach e Schreiftipp.
Jean/Jang
Et geet ëm franséisch Wierder, déi eppes verléieren, a lëtzebuergesch Virnimm, déi eppes bäikréien.
Uhu
Et geet ëm grouss Vullen, Pech, de Grand-Duc a Lautmolerei.
hott an har
Saache leien hott an har, Leit fueren hott an har. Mee wat heescht eigentlech 'hott' a wat heescht 'har' a wat huet dat mat engem Plou ze dinn?
- 1
- 2