Wéi komplex eng Reform vum Lëtzebuerger Pensiounssystem ass, weisen d’Propose vun der Fondation Idea. Fir déi iwwerhaapt auszeschaffen, hu sech d’Ekonome vum Think Tank op 8 Prinzippie baséiert, dorënner beispillsweis d’Universalitéit an d’Kontinuitéit vun de Pensiounen oder nach d’sozial Kohäsioun.
4 Reformen
Dorop baséierend, huet IDEA da 4 Reformen ausgeschafft. Eng sozial, eng “Reforme ecureuil”, also d’Kaweechelcher-Reform, dann de Pilotage Automatique an nach d’Reform vum Alter.
Ee Grond firwat de System iwwerhaapt misst ugepasst ginn, wier déi ëmmer méi héich Liewenserwaardung, sou d’Ekonomiste vun Idea. Ëmmerhi wier d’Liewenserwaardung zënter de leschten Upassunge vum System 2012 bei de Männer ëm 1,4 a bei de Fraen ëm 1,1 Joer geklommen. Laut Berechnunge vun der IGSS wäert dat an den nächste Joerzéngten nach weider erop goen.
Sozial an ekonomesch Aspekter
Eleng op den Alter gekuckt géifen et verschidde Méiglechkeete ginn: Zum Beispill kéint een den Alter proportionell zu der Liewenserwaardung eropsetzen – sou datt e Mënsch ëmmer ongeféier 25 Joer Pensioun zegutt hätt. Eng aner Méiglechkeet wier et, d’Leit net ze forcéiere méi ze laang ze schaffen, ma se ze beloune wann si sech dofir entscheeden, notamment mat engem järleche Bonus fir all Joer dat ee méi laang schafft.
Weider nach de Virschlag: D’leit kënne progressiv an d’Pensioun goen, respektiv dobäi ënnerstëtzt gi fir méi laang ze schaffen. Fir d’Fondation Idea dierft de Rentenantrëttsalter sou oder esou just da gehéicht ginn, wann et vun aneren, sozialen an ekonomesche Mesüre begleet ass, heescht et am Dokument vum Think Tank.
En Zesummespill vu verschiddene Mesuren
Op den éischte Bléck géif et ausgesi wéi wann dat déi einfach Léisung wier – d’Leit méi laang schaffen an domat och méi laang kotiséiere loossen. Ma ganz sou einfach ass et net, mengen d’Ekonomisten. Beispillsweis géif d’Liewenserwaardung net esou staark eropgoen, wann e Mënsch säi Liewe laang kierperlech schafft. Weider gëtt Idea ze bedenken, datt d’Eropsetze vum Rentenantrëttsalter op ee Coup fir vill leit en direkt Afloss huet, notamment déi Leit, déi vläicht domat rechnen 2028 an d’Pensioun ze goen – ma déi missten dann nach 2 Joer méi laang schaffen.
Grad wéi d’Reform vum Alter, gesinn déi aner Reformen och en Zesummespill vu ville verschiddene Mesuren: Dat geet vun engem Deplafonnement vun de Cotisatioune bis hin zu enger Reduzéierung vun enger Allocation de fin d’année.
D’Fondation Idea ass dann och Deel vun engem Aarbechtsgrupp, déi d’Sozialministesch Martine Deprez aberuff huet, fir iwwer d’Reformen ze diskutéieren. Déi wäerten Enn Abrëll an eng éischte Kéier zesumme kommen.
