Radioen

On air

Notturno  |  Leonard Cohen - So Long, Marianne

play_arrow Live
arrow_back_ios

100komma7.lu

100komma7.lu

/ Les Voyeuses: Eng Rees duerch Raum an Zäit zu Bouneweg


12 Kënschtler:innen interpretéieren déi al Rotondes nei

Les Voyeuses: Eng Rees duerch Raum an Zäit zu Bouneweg


Wien et an der Lescht bis an d’Rotondë verschloen huet, fir d’Congés annulés oder een Drink, deen huet vläicht grouss Apparater an der Géigend stoe gesinn, déi soss net do waren. Wien ee Bléck dra wot, gesäit Archivfotoe vun ale Statiounen, wou Lokomotiven ënnerhale goufen. Wien nach un der Kierb riets un de Apparater dréit, kritt, wéi bei alen Diasbrëllen, weider Fotoe gewisen: Neiinterpretatioune vun den Archivfotoe vun haitege Kënschtler:innen, déi an der Lëtzebuerger Zeen aktiv sinn. Genee dee Bléck huet den Nicolas Calmes gewot.

auto_stories

8 min

headphones

11 min

Étienne Duval – Schuebi annulée | © Sur une photographie originale de : Édouard Kutter, 1963 (c) Photothèque de la Ville de Luxembourg play_arrow
Étienne Duval – Schuebi annulée. (Sur une photographie originale de : Édouard Kutter, 1963 (c) Photothèque de la Ville de Luxembourg)

Text: Nicolas Calmes

Net nëmmen am Parvis vun de Rotondes, mee um iwwerleeënen Aussiichtspunkt, deen op d’Schinne vun der Gare erofkuckt, souwéi vis-à-vis vun de Rotondes um hallwe Wee bis an de Cactus, a virum Casino Syndical sinn 12 voyeuses ze fannen. D’iwwerdimensionéiert Diasbrëller erlaben et engem, d’Rotondes sou ze gesinn, wéi si fréier waren: wärend der Hippiezäit, de 50er, an awer och wärend der Krichszäit. D’voyeuses erlaben et engem awer och, selwer Deel vum kënschtlereschen Happening ze ginn, well d’voyeuses Passante méi nach interpelléieren, wa gesi gëtt, dass et eppes ze gesi gëtt.

© Nathan Roux
(Foto: Nathan Roux)

D’Archivfotoe kommen aus der Photohèque; den département des arts visuels vun der Rotondes huet doropshin 12 Kënschtler:innen ugestallt, d’Fotoen op eng spilleresch Aart a Weis neiz’interpretéieren. Et koum eraus: Collagen, Iwwerzeechnungen a Verzerrungen. Et gouf vill mat grelle Faarwe geschafft fir Kontraster ze kreéieren; eenzeg den Étienne Duval ass an der schwaarz-wäiss Ästheetik bliwwen. Seng Approche: Archivfotoe vun der Schueberfouer vu plus minus der selwechter Zäit mat anzebauen. D’Resultat: Fotoe, bei deenen ee réischt beim zweete Bléck mierkt, dass eppes net stëmmt.

 Am Étienne Duval senge Wierder:

"J’ai simplement fait cohabiter des évènements de la fête foraine avec les rotondes. C’est pour ça que ça s’appelle le Schuebi annulée. J’ai appris après coup que les luxembourgeois ne disent pas trop Schuebi ou Schubi pour… Je me suis un peu trahi en tant que français en donnant ce titre-là. (…) J’ai plusieures casquettes, mais vu que je suis à la base architecte, j’ai aussi essayé de jouer avec les bâtiments. Ma vue préférée, c’est une vue de la rotondes où il y simplement le toit central de la rotonde qui est surélevé et qui laisse un carousel s’échapper. À première vue, j’imagine qu’on ne voit pas tout de suite que c’est un collage. J’ai vraiment essayé de faire que les images se fondent les unes dans les autres."

 Aner Kënschtler:innen hunn aner Weeër ageschloen: besonnesch d’faarwefrou Approche vun der Viktoria Mladenovski an dem Maxime Charassson schloen an d’Aen: Hei gesäit ee comic-aarteg Figure fëschen, Zeitung liesen, oder sech einfach nëmmen iwwert d’Diecher entspanen.

De Rotondes war et wichteg, eng Paritéit tëschent Männer a Fraen ze kreéieren: tatsächlech ware méi Kënschtlerinne wéi Kënschtler um Wierk. Mee wat ass eigentlech den Ënnerscheed tëschent enger voyeuse an engem voyeur? Dozou rëm den Étienne Duval:

"Moi, quand on m’a parlé de ces voyeuses, une idée que j’ai eu aussi, ces petits verres de saké qu’on a dans les restaurants chinois où, quand on met une goutte de saké, on voit une femme dénudée apparaître. Je me suis dit, est-ce qu’il y a quelque chose à faire avec ça? Le problème, c’est que les rotondes m’évoquaient plutôt quelque chose de féminin que quelque chose de masculin. Je pense que, voilà, on est un 2024, ce qui aurait été approprié, ce serait de renverser. Effectivement, ça s’appelle les voyeuses, ça ne s’appelle pas le voyeur, comme me l’as demandé. Donc, de venir érotiser les rotondes, l’associer à un corps féminin, c’était vraiment une fausse route. J’aime beaucoup travailler avec les rotondes. Je suis quelqu’un qui aime l’échange et le dialogue, et là, ça c’est vraiment fait avec leur équipe. C’est eux qui m’ont clairement dit que c’était une fausse route. C’était des premières ébauches. Et je les en remercie parce que je pense que j’aurais fait un bon faux pas si j’avais poursuivi cette piste-là. (…) C’était un terrain glissant et j’ai pas voulu y aller. Maintenant, j’en parle à la radio. (Rires) C’est peut-être un peu bête mais voilà."

Et mécht Spaass, schonn nëmmen déi 12 voyeuses ze lokaliséieren. Wéi op enger Aventure muss een sech orientéieren, jo, liicht ustrengen, fir op seng Käscht ze kommen, e bëssche wéi ee Kaweechelchen. Et ass souwuel eng Rees duerch Raum, wéi duerch d’Zäit.

Déi verschidde Resultater vun de verschiddene Kënschtler. | © Originalfoto: Tony Krier, 1944 (c) Photothèque de la Ville de Luxembourg; Neiinterpretatiounen (am Uhrzeigersënn vun u. n. ë): Viktoria Mladenovski – Luminous Perspectives, Daniel Wagner – Oups, Viktoria Mladenovski – Luminous Perspectives.
Déi verschidde Resultater vun de verschiddene Kënschtler. (Foto: Originalfoto: Tony Krier, 1944 (c) Photothèque de la Ville de Luxembourg; Neiinterpretatiounen (am Uhrzeigersënn vun u. n. ë): Viktoria Mladenovski – Luminous Perspectives, Daniel Wagner – Oups, Viktoria Mladenovski – Luminous Perspectives.)

D’Zäit, déi an der voyeuse numéro douze opgegraff gëtt, ass d’Krichszäit an d’Nazi-Occupatioun. Op der Leinwand vun enger Foto vum Tony Krier vu 1944 konnten sech d’Kënschtler:innen austoben. Dobäi ass een Nazi-Propagandacampagne Sproch un engem Waggon virun der Rotondes Nummer eent net vun alle Kënschtler opgegraff ginn. Hilft Deine Reise siegen? goufen d’Leit 1944 gefrot. De Sënn dohannert: Wann deine Reise net den Nazien zur Victoire hëlleft, iwwerlee der zwee Mol, op s du wierklech den Zuch wëlls huelen. Spréch wéi dësen oder Räder müssen rollen für den Sieg konnt een an den occupéierten Territoiren an an Däitschland bei Garë fannen. D’Propagandacampagne gouf vun 1942 un an d’Weeër geleet, wéi et d’Nazien am Krich mat Russland u Material gefeelt huet, an d’Eisebunnen dofir responsabel gemaach goufen. Wat d’Nazie soss nach mat Zich transportéiert hunn, weess all Mënsch.

Bei der voyeuse numéro un, virum Casino Syndical, vun alle Plazen, kennt de Spaass da séier op ee Schluss, an déi liicht, spilleresch Approche vun der Ausstellung wierkt deplacéiert, soubal een den dach obskuere Sproch recherchéiert. Dem département des arts visuels vun de Rotondes no war et hinne laang net bewosst, mat wat si et do ze dinn haten. Dozou d’Marine Duval, assistante de production:

"La phrase de propagande n’a pas été contextualisée avec les artistes. Les seules informations qui ont été données étaient donc le nom du photographe, donc Tony Krier, et la date à laquelle la photo a été prise, 1944. La contextualisation n’a pas été faite en amont car en fait nous n’étions pas nous-mêmes pas au courant que c’était une phrase de propagande nazie. (…) Nous, a été au courant à partir du moment où une des artistes nous a fait part de ses recherches graphiques, entre autre sur cette image là, pour voir ce qu’on en pensait. Elle réagissait directement sur cette phrase. (…) Quand nous, on a été au courant, eux étaient déjà en train de faire leur projet. Ils avaient déjà été lancés dans leur projet, dans leur recherche. On a vu seulement à la suite, à la fin du processus ce qu’ils avaient pu faire sur l’ensemble des six photos. (…) quand eux ont terminé leurs recherches sur ces six photos, et qu’ils nous les ont envoyés, on voyait alors l’ensemble de la thématique qu’ils ont pu chacun créer pour l’ensemble de leurs sets. La majorité avait réagi à cette phrase-là, soit en pointant le message, comme Viktoria, Daniel ou Lise, soit en le masquant directement, comme Cama Somay ou Lascar, soit en l’ignorant. Là, c’est le cas, par exemple, d’Étienne Duval, on pense que oui, il y aurait eu, clairement, de notre côté, un contact qui aurait dû avoir lieu avec l’artiste qui peut-être, dans ses recherches, n’avait pas pu identifier que c’était une phrase de propagande."

Viktoria Mladenovski – Luminous Perspectives | © Sur une photographie originale de : Théo Mey, 1958 (c) Photothèque de la Ville de Luxembourg
Viktoria Mladenovski – Luminous Perspectives (Foto: Sur une photographie originale de : Théo Mey, 1958 (c) Photothèque de la Ville de Luxembourg)

Tatsächlech, an dat war dem département des arts visuels net bewosst, war dem Étienne Duval a senge Recherchen de Sproch opgefall:

"J’ai pas pris cet angle-là parce que bon, la commande des rotondes, c’est une commande de six visuels. Il y a douze autres artistes et donc, forcément, l’idée, c’était, par artiste, de faire une série un peu cohérente. Donc là, j’ai à un moment accroché sur cette phrase de propagande en essayant de trouver un jeu de mots, peut être congés annulés, qui serait congés forcés. Mais je me suis dit que ce n’était pas forcément une bonne piste parce que c’est un détail d’une seule image. Si j’étais le seul artiste à travailler sur une de ces images, peut être que j’aurais pu partir par un détail et construire quelque chose autour, mais là, étant donné que je voulais faire quelque chose de cohérent sur les six visuels, je l’ai, entre guillemets, un peu ignoré." 

Dëst am Géigesaz vu, zum Beispill, de faarwege Figure vun der Viktoria Mladenovski, déi op de gesote Sprooch fuerzen an eng Glace ausdrécken. Op dat déi optimal Aart a Weis ass, kënschtleresch mat Nazipropaganda ëmzegoen, déi Fro sief oppe gelooss. Op et besser gewiescht wier, keng Fotoe vun der Occupatiounszäit als Basis ze benotzen, dat kann ee mengen ech ausschléissen. Geschicht soll net ignoréiert ginn. Méi Kontextualisatioun fir, an éischter Zäit, d’Kënschtler:innen an, an zweeter Zäit, de Public, dat wier awer wënschenswäert, an net grouss komplizéiert gewiescht. D’Kohärenz vun de Wierker hätt och net dorënner gelidden.

Lauschterenplay_arrow