Lëtzebuergesch Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch

De Sproochhistoriker Sam Mersch vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erkläert wat d'Lëtzebuergescht mam Albaneschen, Armeeneschen an ale Sanskrit ze dinn huet.

An enger Zäit virun Handyen, GPSen a Kaarten waren d'Flouernimm, dat eenzegt, wat een hat, fir eng Plaz erëmzefannen. Dat mécht d'Nimm zu engem oralen Kommunikatiounssystem vum an am ländleche Raum.

E Korpus, wéi en traditionell an der Lexikografie benotzt gëtt, ass näischt anescht wéi eng méi oder manner grouss Sammlung vun Texter. Dorëms geet et dës Kéier a Kuriositéiten an der Lëtzebuerger Sprooch.

Wéi eng Wierder si méi laang wéi Fussballsweltmeeschterinnen? De Lexikograf Alexandre Ecker sicht mat ongewinnte Krittären no Wierder am Lëtzebuerger Online Dictionnaire.

An de Lëtzebuerger Dictionnairen gëtt traditionell iwwer aner Sprooche gefuer, fir de Sënn vum Wuert ze vermëttelen. Mee och d'Lëtzebuergescht huet Wierder, déi eppes bezeechnen, wat een an anere Sproochen net kann ausdrécken.

D'Caroline Döhmer, Linguistin am Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch, iwwer d'Silbebetounung, am Lëtzebuergeschen: e Krittär, dee wichteg ass fir richteg Lëtzebuergesch ze schreiwen.

De Sam Mersch, Sproochhistoriker beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erkläert, wou Wierder wéi Büfdeck oder Geméis hierkommen a wat eis dat iwwer d'Kulturgeschicht erzielt.

Positiv denken! Net opginn! Motivatiounsspréch benotzen de sougenannten deonteschen Infinitiv an der Alldagssprooch. D'Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erzielt eis méi doriwwer.

Dativ, de Kasus vun de Gefiller. Méi doriwwer weess d'Caroline Döhmer, Linguistin beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an eiser Serie Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch.

Wat ass richteg: "iwwer" oder "iwwert"? Äntwerten dorop ginn et an eiser Serie Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch vun der Caroline Döhmer an eiser Serie, si ass Linguistin beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch.

D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch mat Erklärungen iwwer Lännernimm an hir grammatesch Kuriositéiten. Si se männlech, weiblech, sächlech? Gi se mat Artikele benotzt?

Wéi gee[d]et dir? Et gee[t] mer gutt! Firwat mer verschidde Lauter mëll schwätzen, obwuel se anescht geschriwwe ginn. D'Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch mat der Linguistin Caroline Döhmer.

Wéini schreift een ob, a wéini op? E klassesche Schreiffeeler beliicht vun der Linguistin Caroline Döhmer aus dem Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an eiser Serie "Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch".

Wéi eng Auteure kenns de? D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erzielt eppes iwwer "eng" mat engem Pluriel, wéi bei "wéi eng Déieren".

A wat huet Sproochwandel mat Stau ze dinn? D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer Synonymmer a Sproochwandel.

Kniddel, Knuet, knuutschen - wat hunn dës Wierder gemeinsam? Et geet ëm eppes, wat zesummegedréckt gëtt, erkläert d'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch.

"Hien hat dat scho gelies gehat" - Den duebele Perfekt am Lëtzebuergeschen ass déi Kuriositéit, ëm déi et hei geet. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch weess, wat esou besonnesch un dëser Form ass.

Et geet nees ëm eng Kuriositéit aus der Lëtzebuerger Sprooch. Dës Kéier e Laut. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch verréit méi iwwer de "Schwa".

Wann aus engem "rs" en "sch" gëtt. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erzielt eppes iwwer den "sch" bei Wierder wéi "Bäckesch".

D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch schwätzt déi Kéier iwwer Pisserten an Téinerten. E Suffix, deen alles schlecht mécht, oder?

Wann aus der Piisch Pije ginn, dann hu mer et mam Phenomeen vun der Ennverhäerdung ze dinn. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erkläert dat méi genee.

De Buschtaf "s" ass linguistesch interessant: am Lëtzebuergeschen kann en nämlech schaarf oder mëll sinn. Wéini e wat ass, erkläert d'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch.

Säin Auto ass richteg rout-rout, Reegele si Reegelen: Reduplikatioun an Tautologie kënnen am Lëtzebuergeschen als Stilmëttel genotzt gi fir eppes de Sënn vum Saz liicht ze veränneren.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eis haut eppes iwwer Verben.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer d'Kommasetzung.

Wat e risege Krokodil! Oder éischter: Wat e risegt Krokodil! Deen, déi oder dat? An de Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch kucken mer eis haut de Genre vu Wierder un.

An eiser Serie Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch haten mer den Nominativ, den Akkusativ an de Genitiv behandelt. D'Linguistin Caroline Döhmer weess méi iwwer den Dativ.

An eiser Serie "Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch" geet et dës Kéier ëm Variatioun am Lëtzebuergeschen, déi eis d'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erkläert.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer Aussprooch an Orthografie.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer staark a schwaach Formen am Lëtzebuergeschen, beim Indefinitartikel a bei anere Pronomen an Artikelen.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eis eppes iwwer staark a schwaach Artikelen am Lëtzebuergeschen.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer den Nominativ am Lëtzebuergeschen.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eis an eiser Serie "Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch" eppes iwwer "et ginn" an "et gëtt".

D'Linguistin Caroline Döhmer erzielt eppes iwwer den Ersatzinfinitiv am Lëtzebuergeschen, dat sinn ënner anerem Sätz wéi "hien huet däerfe fueren".

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer Interjektiounen am Lëtzebuergeschen. D'Theema sinn dës Wierder: flang, batsch, bumm.

An eiser Serie "Kuriositéiten aus der Lëtzebuerger Sprooch" erkläert eis d'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch eppes iwwer den "en" an Niewesätz.

D'Theema ass d'Kompositioun, also d'Zesummesetzung vu Wierder, fir nei Wierder ze bilden. D'Caroline Döhmer aus dem Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erkläert eis, wat et sech domat op sech huet.

D'Theema aus dem Homeoffice ass de Beräich vun der Possessioun, wéi am Saz: menger Mamm hiren Auto. D'Caroline Döhmer aus dem Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch weess méi.

D'Linguistin Caroline Döhmer erzielt eppes iwwer een eenzegt Verb: "wäerten". Den Infinitiv "wäerten" ass schonn e Spezialfall, well dat Verb esou gesi guer keen Infinitiv huet.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer Verben. Dës Kéier geet et ëm d'Zäiten, méi genee ëm d'Vergaangenheet.

E Verb kann op verschiddene Plaze stoen. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch schwätzt vu Verbcluster, an d'Positioun vun de Verben am Niewesaz.

Wat ass den "es" bei "ech hunn es genuch"? De Partitiv, en Deel vum Genetiv, probéiert d'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch verständlech ze erklären.

Bei der n-Reegel fält den "n" hannen ewech, wann dat Wuert dono mat engem bestëmmte Laut ufänkt. Ginn et nach aner Lauter, déi beim Schwätze kënnen ewechfalen? Äntwerte vun der Caroline Döhmer.

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer Prototyppen. Wat sinn iwwerhaapt Prototyppen a wat hu se mat Magie ze dinn?

D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erzielt eppes iwwer Saachen, déi ewechgelooss ginn. Konkret geet et dës Kéier ëm déi sougenannt n-Reegel.

D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erzielt eppes iwwer Suffixen, a wat do esou Kuriéises am Lëtzebuergeschen ass.

Lëtzebuergesch ass och fir Mammesproochler net ëmmer einfach. D'Caroline Döhmer vum Zentrum fir d'Lëtzebuerger Sprooch analyséiert d'Ellipsen an der Lëtzebuerger Sprooch.

Beim Schreiwe schafe mer permanent Referenzpunkte fir bestëmmt Elementer. D'Linguistin Caroline Döhmer schafft beim Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch an erkläert, wéi eng Elementer gemengt sinn.

Se regéieren, se wiesselen, se verschmëlzen - d'Fäegkeete vu Prepositiounen am Lëtzebuergeschen. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch, erkläert.

Am Lëtzebuergesche gëtt et eng Rei Wierder, an deenen een en "r" héiert, mee net schreift. D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch erkläert firwat.

Firwat hu mer dacks zwou Forme fir Artikelen a Pronomen? D'Linguistin Caroline Döhmer erkläert den Hannergrond vu staarken a schwaachen, respektiv vollen a reduzéierte Pronomen an Artikelen.

D'Linguistin Caroline Döhmer vum Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch analyséiert dës Kéier den "dass" an den "datt". Firwat ginn et zwou Formen a wat sinn hir extra Funktiounen am Lëtzebuergeschen?

D'Thema ass haut: Sätz, déi mat "wou" ufänken: "dee Film, wou ech gesinn hunn". Wat ass dat fir Relativsätz, a wisou si se problematesch? D'Caroline Döhmer vum Lëtzebuerger Online Dictionnaire kläert op.

Thema ass haut: deen ominéisen s bei engem Saz wéi "ob s de gees" oder "wann s de wëlls". Wat ass deen s a wou kënnt en hier? Mir froe bei der Caroline Döhmer vum Lëtzebuerger Online Dictionnaire no.

"Dem Paul Schmit säi Buch" ass kloer, mee ass et "Dem Nadine Schmit säi Buch" oder "Der Nadine Schmit hiert Buch"? Mir froen d'Linguistin Caroline Döhmer vum Lëtzebuerger Online Dictionnaire.